Tekst o kilku regułach, dzięki którym będziesz mówił, jak prawdziwy Francuz cieszył się ogromnym powodzeniem, dlatego postanowiłam pójść o krok dalej. Skoro francuska mowa potoczna Was interesuje, postanowiłam stworzyć mały słowniczek francuskiego języka potocznego ze słówek, które na co dzień przewijają się dookoła mnie. Słówka zasłyszane w pracy, w rozmowach ze znajomymi, w filmach i piosenkach tworzą warstwę językową bez której w życiu codziennym trudno się obyć.
Zanim zaczniesz rozmawiać z Francuzem
Nie chcę się rozpisywać, bo tekst wyszedł długi i bogaty, ale chcę mimo wspomnieć o dwóch ważnych sprawach dotyczących posługiwania się językiem potocznym. Język francuski jest pełen niuansów, a samo słownictwo dzieli się na kilka tak zwanych rejestrów, czyli warstw językowych, które określają w jakich okolicznościach używa się danych słów.
Językiem potocznym (familier) posługujemy się jedynie w sytuacjach nieformalnych, w gronie osób bliskich lub wśród młodzieży (lub pewnych subkultur). Słówka z kategorii slangu (argot), czyli między innymi sławny verlan używa się jeszcze bardziej selektywnie. Zależy od zażyłości relacji, ogólnego kontekstu i sytuacji.
Usłyszałam kiedyś radę, która bardzo mi zapadła w pamięć, choć nie pamiętam zupełnie kto i kiedy o tym mówił. Słówek potocznych i slangu lepiej używać dopiero wtedy, gdy naprawdę swobodnie czujemy się z językiem francuskim. Gdy dopiero się go uczymy i jesteśmy we francuskim środowisku od niedawna, lepiej stosować ich z wielkim umiarem. Francuzi zawsze docenią za piękny oraz zawsze i wszędzie poprawny język oficjalny (registre courant), co nie zawsze musi mieć miejsce w przypadku nieporadnego używania francuskiego slangu.
Czy ma więc sens zaznajamianie się z językiem francuskiej ulicy, gdy jesteś na poziomie początkującym? Oczywiście, że tak! Bez znajomości języka potocznego, trudno zrozumieć jakikolwiek francuski film, a nawet najprostsze interakcje z Francuzami będą nieustannie przynosić nowe słówka z tej kategorii. Nawet jeśli sami jeszcze ich nie używamy, to zdecydowanie warto je znać.
W jednym z odcinków podcastu Tima Ferrisa usłyszałam natomiast wskazówkę, która bardzo przypadła mi do gustu. Niezawodnym sposobem na przełamanie pierwszych lodów w obcojęzycznym środowisku jest zaskoczenie swojego rozmówcy znajomością lokalnego powiedzonka lub ulicznej mądrości. Warto nauczyć się na pamięć choćby jednego powszechnie używanego w tym języku przysłowia i umiejętnie go użyć, a sukces gwarantowany. Kilka słówek ze słowniczka potocznego języka francuskiego będą pasować jak ulał.
Słowniczek potocznego języka francuskiego
Allez ! – jeśli Francuz chce sobie dodać animuszu by coś skończyć lub zacząć, mówi głośno Allez !
Na przykład gdy Francuz chce skończyć rozmowę telefoniczną, powie, Allez, je te laisse maintenant. (Ok, to kończę), a gdy szykuje się do wyjścia: Allez, j’y vais. (Dobra, to wychodzę)
à plus (à +) – do zobaczenia
une bagnole – (trochę już przestarzałe) samochód
beau gosse – przystojniak
Regarde, quel beau gosse! (Spójrz, jaki przystojniak!)
une boîte– firma
Mon frère travaille dans une boîte près de Poznań.(Mój brat pracuje w firmie niedaleko Poznania).
bosser – pracować
Tu bosses beaucoup dernièrement. Oui, demain je vais rentrer tard aussi. (Dużo pracujesz ostatnio. Tak, jutro też wrócę późno).
bouffer – jeść
la bouffe – żarcie
T’as amené la bouffe ? (Przyniosłeś coś do żarcia?)
un boulot – robota
np. Je suis très content. J’ai trouvé un nouveau boulot. (Jestem bardzo zadowolony. Znalazłem nową robotę.)
un bouquin – książka
canon – super, świetny
Tu as vu la nouvelle voiture de mon frère ? Canon ! (Widziałeś nowy samochód mojego brata ? Wypas!)
une fille canon – świetna/piękna dziewczyna
carrément – naprawdę, totalnie
Je sais qu’on ne s’entend pas très bien, mais elle est carrément passée à côté de moi sans me dire bonjour. – Wiem, że nie dogadujemy się najlepiej, ale ona dosłownie przeszła obok mnie wcale mnie nie pozdrawiając.
choper un rhume – złapać przeziębienie
T’es malade? Ouais, j’ai dû choper un rhume quelque part. (Jesteś chory ? Tak, gdzieś musiałem się przeziębić.)
chouette – fajny, fajnie, super
np. Tes chaussettes avec de petits éléphants rouges sont vraiment chouettes. (Twoje skarpetki z czerwonymi słonikami są bardzo fajne.) lub Tu as trouvé un nouveau boulot? Chouette! (Znalazłeś nową pracę? Fajnie!)
ciao – włoskie „cześć” jest we Francji bardzo popularnym pożegnaniem (tylko w gronie znajomych)
une clope – papieros
coucou – cześć (na powitanie)
se débrouiller – radzić sobie
Tu vas te bien débrouiller avec ton nouveau job, j’en suis sûr ! (Dasz sobie radę w nowej pracy, jestem pewny !)
dingue – szalony, zwariowany
J’aime beaucoup les livres de cet auteur. Il raconte toujours des histoires un peu dingues. (Uwielbiam książki tego autora. Zawsze opowiada zwariowane historie.)
s’engueuler – kłócić się
Les parents de Marc n’arrêtent pas de s’engueuler.(Rodzice Marka ciągle się ze sobą kłócą.)
être crevé – być padniętym, bardzo zmęczonym
J’en peux plus. Je suis crevé. (Już nie mogę. Jestem strasznie zmęczony.)
être scotché – być zupełnie zafascynowanym, przyklejonym (oglądając coś), np. do telewizora czy ekranu komputera, etc.
Quand je regarde Friends, je reste scotchée devant mon écran pendant des heures ! (Kiedy zaczynam oglądać serial Friends, zostaję przed ekranem przez całe godziny).
fastoche – (od słowa facile) łatwy, prosty
grosso modo – mniej więcej
kiffer – (slang) lubić (rzeczy) lub kochać (osobę)
un mec – facet
Tu viens avec ton mec? (Przyjdziesz ze swoim facetem ?)
une meuf – (slang typu verlan) kobieta, dziewczyna
une nana – dziewczyna, kobieta
Je l’ai vu avec une nana avec les cheveux noirs. (Widziałam go z dziewczyną z czarnymi włosami.)
nase / naze – (o czymś) beznadziejny, słaby (o jakości), zmęczony
Après toute la journée de travail je suis complètement nase. (Po dzisiejszym dniu w pracy jestem totalnie zmęczona).
nickel – doskonale, świetnie
Je viens te chercher demain soir vers 19 heures ? Oui, nickel ! (Przyjść po ciebie jutro wieczorem około 19tej ?Tak, świetnie !)
nul – beznadziejny
C’est nul de passer tout un weekend sans rien faire. (Beznadziejne jest nic nie robić cały weekend).
sacré – służy jako wzmocnienie rzeczownika, przy którym stoi
Caroline a eu une sacrée chance avec son examen.(Karolina miała niezłe szczęście na egzaminie.)
ouais – noooo (w sensie: tak)
Dzięki za komentarze, les amis. Rzeczywiście takie tłumaczenie jest dużo lepsze 🙂
un pote – kumpel
râler – narzekać
Arrête de râler ! ( Przestań narzekać !)
un râleur / une râleuse – Francuz albo Polak 😉 – osoba, która wiecznie narzeka
rigoler – żartować, śmiać się
Tu vas à Paris sans moi? Tu rigoles ou quoi? (Jedziesz do Paryża beze mnie? Chyba żartujesz!)
tranquilou – (od słowa tranquille) spokojnie
Ça va aller? Oui, tranquillou! (Dasz sobie radę ? Tak, spokojnie.)
la trouille – strach
J’ai vraiment la trouille quand je vois une araignée! (Strasznie się boję, jak zobaczę pająka.)
un truc / un machin – rzecz (słowo wytrych, zastępuje praktycznie każde inne)
Un truc qui est le plus difficile dans la langue française c’est la prononciation.(Najtrudniejsza rzecz w języku francuskim to wymowa.)
vachement – bardzo
np. Le film que j’ai vu hier était vachement bien réalisé. Il m’a beaucoup plu. (Film, który wczoraj widziałem był świetnie zrealizowany. Bardzo mi się podobał.)
Skróty w potocznym francuskim
Francuzi w języku potocznym bardzo często używają skróconych form:
un ado = un adolescent – nastolatek
un antibio = un antibiotique – antybiotyk
un apéro = un apéritif – aperitif
bon app = bon appétit – smacznego
un aprèm = un après-midi – popołudnie
à 7 heures du mat’ = matin – o 7mej rano
le bac = le baccalauréat – matura
un ciné = un cinéma – kino
comme d’hab = comme d’habitude – jak zwykle
une gastro = une gastro- entérite – zatrucie pokarmowe
un petit-déj = un petit-déjeuner – śniadanie
un prof = un professeur – profesor
un proprio = un propriétaire – właściciel (wynajmujący nam mieszkanie na przykład)
une pub = une publicité – reklama
un resto = un restaurant – restauracja
sympa = sympathique – miły, fajny
PS. Zdjęcie główne: Priscilla Du Preez z serwisu Unsplash
34 Odpowiedzi
Tak super robota, a czy co do kolokwialnych wypowiedzi po fr, może ktoś wie jak sie pisze poprawnie (fonetycznie: otka)?
Nic mi to nie mówi. A w jakim kontekście tego słowa używasz? Albo może wiesz, co znaczy?
Fajne zestawienie. Dodalabym tylko, ze „être scotché” wyraza tez duze zdziwienie, wrecz zaszokowanie. A „bouffer” jest typowym slowem argo i bardzo nieeleganckim, wrecz wulgarnym. Wyraza, ze ktos najadl sie az zanadto, ale mozna go raczej uzyc tylko wsrod osob zaufanych, inaczej moze szokowac.
être scotché – zgadzam się, często używane i przydatne
bouffer – też się z Tobą zgadzam, trzeba uważać przy kim się tego słowa używa, bo jest mocno potoczne
Po co uczyć się potocznej mowy, wyrazów brzydkich,to tak jakby obcokrajowiec uczył się w Polsce potocznej mowy i naszej ,, łaciny „, trzeba uczyć się od razu poprawnego języka,bo tak Cię postrzegają, człowiek powinien posługiwać się poprawną wymową,czystym językiem,a we Francji jest to szczególnie ważne.
Nie musisz używać, powinnaś znać – żeby zrozumieć, co się dzieje w okół Ciebie.
Wow, ale się napracowałas. Super. Ja przyznam się że na początku mieszałam style, mieszkałam ma przedmieściach, w podparyskim 93 i łykałam stąd specyficzne słownictwo uzupełniane podręcznikową Francuzczyzną. Mój mąż po prostu pokładał się ze śmiechu. Pozdrawiam serdecznie Beata
heh, mnie w liceum nie uczyli takich słówek, więc potem musiałam uzupełnić braki 😉 z kolei mój mąż nie lubi jak używam zbyt wiele potocznego. dba o czystość języka 😉
Świetny wpis! Tak samo jak i cały blog;) Nie wiem, dlaczego, ale Francja to dla mnie bardzo magiczne miejsce i strasznie mnie tam ciągnie. Udało mi się być w samym Paryżu przez 2 tygodnie i to było moje najpiękniejsze doświadczenie. Mam nadzieję, że uda mi się zwiedzić jeszcze inne miejsca we Francji, ale wtedy chciałabym podszkolić swój język, żeby zrobić małe wrażenie na Francuzach. Myślę, że Twój blog będzie super wsparciem. Pozdrawiam;)
Magia Francji (a Paryża w szczególności) jest szeroko znana 😉 Sama jestem jej ofiarą 😉 Cieszę się, że blog Ci się podoba. Niech Ci służy!
na wypadek kolejnej wizyty we Francji taki słowniczek to bardzo przydatna rzecz. Dzięki za wpis, będziemy wracać 😛
Hmmm dla mnie „bagnole” nie jest przestarzałe, czy znasz jakieś bardziej współczesne? Jest jeszcze „caisse”, ale chyba postawiłabym je na równi z „bagnole”.
Przy „canon” dopisałabym przykład „une fille canon/ un canon” 🙂
Takie komentarze znalazłam w necie – że faktycznie o „bagnole” bardzo dawno nie słyszałam.. Ale nie, bardziej współczesnego odpowiednika nie znam.
Un canon – w sensie un canon de beauté?
Lubię takie wpisy 🙂 bardzo przydatne!
Cet article est vraiment chouette, comme d’hab! :))
Merci ^^
Lidiusz, dziękuję za korektę! Już poprawiłam. Z literówkami walczę, ale zawsze coś mi umknie..
Dzieki, bardzo przydatna lista 🙂 Ucze sie francuskiego od jakiegos czasu i nasza nauczycielka (paryzanka) przemyca nam od czasu slangowe wyrazenia takze znalem ouais, fastoche i pare innych, a pozostale postaram sie zapamietac.
aha, i un truc tez znam -slowo wytrych 🙂
Słowo wytrych – dokładnie tak 🙂
Super, że masz nauczycielkę, która porzuca takie słówka. Jak uczyłam się francuskiego w liceum, to moja milczała jak grób na ten temat. Nawet o „ouais” dowiedziałam się od koleżanki w jakimś wielkim sekrecie 😉
Un pote/un poto również.
Ouais dla mnie to takie polskie „no” 🙂 Spis słówek jest świetny!
„no” – dobry pomysł na tłumaczenie 🙂
Zdecydowanie noooo 😉
@justynablogofrancji:disqus , @krlns:disqus za waszą namową uaktualniłam wpis 🙂
Bardzo fajny slowniczek przydatny, choc ja bym powiedziala, ze un boulot to bardziej robota niz praca 😛 a la bouffe to raczej zarcie niz jedzenie 😀 Pozdrowienia kochana :*
Miałam pisać dokładnie to samo 🙂 mój kolega z pracy często używał bouffer/la bouffe i oczywiście przyniosłam to wyrażenie do domu i zostałam przez swojego Francuza upomniana, że mam tak nie mówić, bo jest to po prostu nie uprzejme 😛
No otoz to i oby nigdy w restauracji nie powiedziec merci j’ai bien bouffé hahahaha
@Majlook:disqus racja z „żarciem” i „robotą”. Uaktualnię wpis 🙂 @madouenfrance:disqus no właśnie, mój Francuz też BARDZO dba, aby moje słownictwo było nieskalane 😉
W restauracji „J’ai bien bouffé” – BOŻE BROŃ!
To nieszczęsne bouffer jest strasznie ciężko wykorzenić :/
Love your selection of expressions!
Hey, thank you very much! So glad you popped in. Where are you from?
We are in Carcassonne, in the south.
Never been there (yet 😉 ). Do you have a blog or site?
Yes, it’s francetaste.wordpress.com
You’re on my Bloglovin’ feed, but this is only the first time I’ve commented.
Check out Carcassonne–it’s really amazing.